Water en groen zijn gezelschap en het is geen dromen als men ligt onder de notelaar en ziet hoe aan de ene zijde de Durme naar de Schelde toe stroomt en hoe aan de andere zijde de weiden met het stevige, brede gras vol bloemen staan.  (uit: “Mensen achter de dijk”)

Filip De Pillecyn werd geboren te Hamme op 25 maart 1891. Een geboortegrond aan de monding van de Durme en de Beneden-Schelde die een voedingsbodem zou worden voor tal van zijn literaire werken. Een melancholisch, fijnzinnig en gepolijst oeuvre, dat Gerard Walschap ertoe verleidde de schrijver ervan te eren met de titel van Prins der Nederlandse letteren.

  

 

  • Filip De Pillecynmonument

Op 17 april 1966 werd op Driegoten, aan de samenvloeiing van de Durme en de Schelde, een gedenkteken opgericht ter ere van schrijver Filip De Pillecyn, “verheerlijker van het land tussen Durme en Schelde” (zoals het naambord ter plekke aangeeft). Het indrukwekkend monument werd gebeeldhouwd door de Antwerpse kunstenaar Albert Poels, in opdracht van de Vlaamse Toeristenbond. Het bestaat uit een aantal personages die fungeren in de meest bekende romans van de literator: aan de ene kant herkent men de pestlijder Rochus in liggende houding met een hond die zijn wonden likt. Boven de pelgrim staat de statige en fiere persoon van de soldaat Johan. Hij kijkt naar Hamme, zijn geboortegrond. Langs de waterkant plaatste de beeldhouwer Leda en de veerman uit zijn roman ‘De Veerman en de jonkvrouw’. Al deze figuren zijn met elkaar verbonden door een sierlijke lus, symbool voor de nevel die uit het water opstijgt.

                   FDP-monument aan de Durmemonding, Driegoten te Hamme

 

  • Borstbeeld Filip De Pillecyn 

In het kader van het Filip De Pillecynjaar 2004 werd op 28 augustus het borstbeeld van Filip De Pillecyn onthuld in aanwezigheid van Geert Bourgeois, huidig minister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Buitenlands Beleid en Onroerend Erfgoed. Het bronzen beeld is van de hand van de Hamse beeldhouwer Jo Bocklandt (1951-2015) en staat op de hoek van de Kapellestraat en het Kleinhulst. De eerstgenoemde straat vormt de beginpassage van de roman “Mensen achter de dijk”, vereeuwigd op een tekstbord dat tegenover aan de gevel van de gelijknamige residentie hangt. De andere straat maakte samen met het Hof ter Bossen en de Mandenmakerstraat deel uit van de site van beluiken en kleine werkmanswoningen achter de markt en de dekenij, waar thuisspinners en mandenvlechters samenhokten.

 

  • Centrumwandeling “Mensen achter de dijk”

In 1949 verscheen bij Boekengilde De Clauwaert de roman Mensen achter de dijk. Hierin schetst Filip De Pillecyn een indringend beeld van zijn geboortedorp Hamme en zijn bevolking in de tweede helft van de 19de eeuw. Met dit boek, waarvoor De Pillecyn altijd een voorkeur heeft gehad omdat het vol is van de dingen die mij dierbaar zijn, heeft hij Hamme op de literaire kaart van Vlaanderen gezet.

Deze wandeling doorheen het centrum van de gemeente betekent voor Hamme een passend eerbetoon aan zijn culturele ambassadeur en aan één van zijn meesterwerken. Dertien tekstplaten met passages uit het boek, aangevuld met foto’s van vroeger, ondersteunen de wandeling.

De startplaats is de kapel op het Tweebruggenplein, restant van het voormalige kerkhof. Dit plein wordt in de volksmond nog steeds het Oud Kerkhof genoemd.  Deze locatie en de Kapellestraat vormen ook de aanhef van het boek, waarin hij de gevoelens van de jonge Henri – het hoofdpersonage – beschrijft terwijl hij, na het lof in de kerk, onder de kapmantel van zijn moeder door deze straat naar huis gaat. Een passend begin voor een wandeling die, het boek volgend, de diverse thema’s in woord en beeld ontvouwt op locaties die voor de auteur dan ook karakteriserend waren. De tijd, geconcretiseerd in woorden geworden geschiedenis herleeft. Een verhaal dat vandaag zowel cultureel als industrieel erfgoed geworden is.

Een brochure van deze wandelroute is verkrijgbaar op de dienst toerisme van de gemeente.

  

  • Cultureel centum & bibliotheek

Het cultureel centrum draagt de naam Jan Tervaert als een eerbetoon aan de schrijver. In de leeszaal van de bibliotheek prijken een portretplaquette en een houten borstbeeld van de schrijver, tevens van beeldhouwer Albert Poels.

 

  • Collectie Luk Buyle 

Fervent verdediger van het leven en het werk van de schrijver lag in 1966 reeds mee aan de basis voor de oprichting van het monument aan de Durmemonding. Luk Buyle had tijdens zijn leven een indrukwekkende De Pillecyn-verzameling uitgebouwd die hij als uniek privémuseum uitbouwde. Na zijn dood in 2013 verhuisde deze collectie met brieven, handschriften, eerste drukken en uniek beeldmateriaal van de auteur en van zijn tijdsgeest naar de bibliotheek te Sint-Niklaas.

  

  • Collectie id+Center

In het id+center voor woord, beeld & geschiedenis wordt, parallel met het nieuwe archeologisch museum, einde 2018 een ruimte ingericht rond het Land van De Pillecyn, waarbij fotomateriaal van Hamme uit de periode zoals beschreven in zijn roman Mensen achter de dijk een vaste plaats krijgt naast enkele portretten, boeken van de schrijver en het archief van het FDP-comité (in samenspraak met de Heemkring Osschaert).

Afspraken tot bezichtiging en gegidste rondleidingen kunnen op vraag en in overleg worden uitgewerkt.