Filip De Pillecynjaar
Het FDP-jaar 2004 werd ingezet op donderdag 22 april met een lezing van Prof. Dirk De Geest (KULeuven) over de plaats van het werk van de schrijver in de Nederlandse literatuur. Prof. De Geest bracht de interessante stelling naar voren dat het hoofdwerk van FDP, zijn meest originele bijdrage aan de Nederlandse literatuur, zijn roman De soldaat Johan is. De lezing werd georganiseerd door het Davidsfonds Hamme en kon op een bijzonder grote opkomst rekenen.
Het eerste bestuur
Op zaterdag 24 april was een literaire wandeling door Hamme, waar Mensen achter de dijk zich afspeelt, de prelude voor de onthulling van een gedenkplaat aan het geboortehuis van de schrijver in de Plezantstraat 19. De wandeling ging langs markante plaatsen die in het boek aan bod komen.
Van zondag 25 april tot en met dinsdag 31 augustus werd een wandelzoektocht georganiseerd. De bedoeling was het brede publiek op een recreatieve manier kennis te laten maken met het dorp en de plaatsen in Hamme die De Pillecyn in zijn boeken inspireerden.
Op zondag 20 juni werd gefietst langs de bestaande Filip De Pillecynroute, een initiatief van Toerisme Oost-Vlaanderen. De fietstocht kon op heel wat bijval rekenen. De fietstocht is een ontspannende rit door de geboortestreek van de schrijver, een oase van groen en water tussen Schelde en Durme, een gebied dat De Pillecyn vaak op lyrische wijze in zijn werken beschreef.
Van 21 augustus tot 5 september liep in het Gemeentehuis van Hamme een overzichtstentoonstelling die een zo breed mogelijk beeld gaf van de mens en de schrijver Filip De Pillecyn. Ook het minder bekende werk, de journalistieke en politieke bedrijvigheden van De Pillecyn werden in de kijker geplaatst. De tentoonstelling was het werk van Jurgen De Pillecyn en Paul Engelbeen. De catalogus van de tentoonstelling door beide organisatoren is gepubliceerd als ‘Filip De Pillecyn. Leven en werk (1891-1962)’ in Heem- en Geschiedkundige Kring ‘Osschaert’. Jaarboek 12. Hamme 2004, 80 p. Op de vernissage van deze tentoonstelling hield Prof. Frans-Jos Verdoodt een lezing waarin hij zijn verwondering uitsprak dat FDP niet te vinden is op de Olympusberg van de grote Vlaamse schrijvers en ook niet in het pantheon van de Vlaamsgezinde voormannen. In aanwezigheid van Katrien De Vreese, hoofdredacteur van uitgeverij Davidsfonds, werd het eerste exemplaar overhandigd van de heruitgave van Mensen achter de dijk met originele tekeningen van de Hamse kunstenaar Luc Verbist.
Op zaterdag 28 augustus vond de grote slotviering van het FDP-jaar plaats. De academische zitting werd gehouden voor een volle zaal van het Cultureel Centrum ‘Jan Tervaert’. Na een openingswoord door de voorzitter Emmanuel Waegemans haalde Prof. Marcel Janssens (KUL) nostalgische herinneringen aan zijn jeugd op en vertelde over zijn warme sympathie voor Mensen achter de dijk. Vervolgens werd de Russische vertaling van deze roman voorgesteld en toegelicht door de vertaler Dmitri Silvestrov, die vertelde dat hij al bij de eerste lectuur gewonnen was voor ‘het trage en warme, lyrische proza’ van deze roman. In zijn roman Mensen achter de dijk, stelde Silvestrov, heeft Filip De Pillecyn de mensen van Hamme uitgebeeld en dat met een innemende eenvoud. Door hen te beschrijven, heeft hij uzelf aan u cadeau gedaan. En wat is er mooier, dierbaarder dan een dergelijk geschenk, want voor ieder van ons is het allerdierbaarste toch onszelf’. Namens de Provincie Oost-Vlaanderen sprak Andrea De Kegel haar bewondering uit voor de manier waarop het FDP-comité cultuur en streektoerisme verenigt. In zijn slotwoord deelde burgemeester Paul Van de Casteele deze benadering van de grote Hammenaar. De academische zitting werd opgeluisterd door de Gemeentelijke Academie voor Muziek, Dans en Woord. Na de academische zitting trok het talrijke gezelschap in optocht en vergezeld van een fanfare naar de hoek van de Peperstraat en Klein Hulst, waar om 17 u het borstbeeld van Filip De Pillecyn – het werk van de Hamse kunstenaar Jo Bocklandt – onthuld werd.
De onthulling werd voorafgegaan door een lyrische toespraak van Harold Van De Perre, fragmenten uit Mensen achter de dijk gebracht door de voordrachtkunstenaar Stan Milbou en muzikaal omlijstdoor het koor Cantamabile. Minister Geert Bourgeois en burgemeester Van de Casteele brachten een toespraak waarin ze de symbiose van toerisme en cultuur toejuichten. De onthulling werd gevolgd door een volkse receptie onder een stralende hemel.
Kunstenaar Harold Van De Perre
Minister Geert Bourgeouis
De epiloog van het FDP-jaar volgde op vrijdag 15 oktober in het Bedrijven- en Winkelcentrum Ideplus (St. Jansstraat 27). Eerst werden de prijswinnaars van de literaire wandelzoektocht bekroond, waarna historicus Dr. Geert Van Goethem een lezing hield over ‘De mensen van achter de dijk – hoe de Hammenaar zich weerde’, een historische terugblik op de sociale strijd in Hamme eind 19e - begin 20e eeuw. Vervolgens maakte neerlandica Sandra De Clercq een boeiende tocht door de ruimte in het scheppend proza van Filip De Pillecyn.
Het Comité kon voor de organisatie van het Filip De Pillecyn-jaar rekenen op de genereuze steun van de Gemeente Hamme en de provincie Oost-Vlaanderen, alsmede op talrijke sponsoren.
De pers over FDP en het FDP-jaar
- ‘De Pillecyn verdient aandacht’ (Het Volk 15 november 2003)
- ‘De Pillecyn’s liefdesverklaring aan zijn geboortedorp Hamme blijft aanspreken door zijn warm, lyrisch proza en door de trage suggererende stijl’ (Gazet van Antwerpen 8 maart 2004)
- Professor en geboren Hammenaar Emmanuel Waegemans zet vanaf 2004 Hamme literair op de kaart met Filip De Pillecyn. (idem 15 november 2003)
. ‘Serene hulde aan Filip De Pillecyn’ ; ‘Vlaams minister van Toerisme Geert Bourgeois was geïmponeerd door de slotviering van het Filip De Pillecynjaar : ‘Hier worden cultuur en toerisme met elkaar verbonden. Daardoor verhoogt de kwaliteit van het Vlaams en het Hams toeristisch aanbod’’ (idem 30 augustus 2004)
- ‘Vlaams volksfeest rond schrijver’ (Het Volk 30 augustus 2004 )
-. ‘Hamse romanschrijver herleeft’ (Gazet van Antwerpen 15 september 2004)
- ‘Deze Vlaamse schrijver lijkt vergeten of leeft maar voort als een karikatuur van zichzelf’ ; ‘De complexiteit en veelzijdigheid van deze auteur hebben er waarschijnlijk voor gezorgd dat nog niemand het waagde een biografie van de man te schrijven’ ; ‘De oorlogsvrijwilliger die pacifist werd, maar in zijn hart soldaat bleef’ ; ‘De kleine man die het slachtoffer wordt van de machtigen komt in veel van zijn romans voor en dat in vele gedaanten : als de strijdbare boer in De soldaat Johan of als de uitgebuite en dom gehouden proletariërs uit Hamme in Mensen achter de dijk. Vooral op basis van die laatste roman zou vriend Hubert Lampo De Pillecyn een socialist ‘qui s’ignore’ noemen’ ; ‘De repressiejaren zouden hem zijn geloof in de mensen van Vlaanderen doen verliezen, maar met de aarde bleef hij zich verbonden voelen, de aarde die zich met elk seizoen vernieuwt’ (Etienne Van Neygen in Tertio 18 augustus 2004)
- ‘Heruitgave verhaal Filip De Pillecyn slaat aan. De heruitgave van Mensen achter de dijk, het bekendste werk van Filip De Pillecyn (1891-1962), de prins der Vlaamse letteren, is een succes’ (Gazet van Antwerpen 15 september 2004 / editie Waas & Dender)
- ‘Vlaams accent beperkt bij officiële opening. Hamme houdt Filip De Pillecyn in ere’ (Brederode in Pallieter 19 mei 2004)
- ‘De roman, een liefdesverklaring van De Pillecyn aan zijn geboortedorp Hamme, blijft warm, boeiend, lyrisch en actueel proza. De nieuwe uitgave met kleuromslag is geïllustreerd met tien originele kleurtekeningen van kunstenaar Luc Verbist’. (Omtrent mei 2004).